رییس گروه :

آقای دکتر رحیم قره شیخ بیات رزومه دکتر بیات

اعضای هیات علمی گروه:

آقای دکتر حسن حاج نجاری رزومه دکتر حاج نجاری

آقای دکتر حمید عبداللهی رزومه دکتر عبداللهی

خانم دکتر رعنا دستجردی رزومه دکتر دستجردی

آقای دکتر ناصر بوذری

آقای دکتر داریوش آتشکار رزومه دکتر آتشکار

آقای دکتر محی الدین پیرخضری رزومه دکتر پیرخضری

آقای دکتر داراب حسنی

خانم دکتر نوشین کاظمی رزومه دکتر کاظمی

خانم مهندس مریم دودانگه

گروه ژنتیک و به نژادی

به دنبال استقلال موسسه تحقیقات علوم باغبانی، در ساختار سازمانی پژوهشکده میوه های معتدله و سردسیری به عنوان یکی از سه گروه پژوهشی تعریف شد. این گروه با استفاده از ذخایر ژنتیکی گونه های تحت پوشش پژوهشکده که شامل درختان میوه دانه‌دار (سیب Borkh Malus domestica  .)، گلابی (L.Pyrus communis ) و به ( Mill.Cydonia oblonga.  ، زالزالک (Crataeugus azarolus L.)، ولیک (Crataeugus spp.) و (Eriobotria japonicaLindi.)  ، هسته­ دار (گیلاس ( L. Prunus avium)، آلبالو (Prunus cerasus .L )، زردآلو ( L .Prunus armeniaca)، آلو- گوجه ( L. Prunus domestica)، هلو(LBatsch.Prunus persica)، شلیل (BorkhPersica nucipersica. )، خشک و آجیلی(گردوی ایرانی (Juglans regia L.)، بادام (Prunus dulcis syn. Amygdalus communis L.)، فندق (Corylus avellana) و پکان (Carya illinoensis))، ریزمیوه­ ها(انگور (Vitis vinifera .L)، توت ­فرنگی (Fragaria vesca.L ) و زرشک (.L .Berberis vulgaris) و محصولات خاص نظیر عناب و زعفران است، طرح ها و پروژه های تحقیقاتی خود را با هدف انجام مطالعات به نژادی در سطوح مختلف متناسب با نیازهای بخش باغبانی  برای دستیابی به ارقام و پایه‌های اصلاح شده تعریف کرده و به مورد اجرا می گذارد. به این ترتیب شناسایی هدفمند، جمع آوری، نگهداری و ارزیابی های مقدماتی و تکمیلی نمونه های بومی  و نیز مطالعه سازگاری ارقام و نمونه های وارداتی در راس فعالیت های این گروه می باشد. فعالیت به نژادی این گروه  تنها  محدود بر تنوع موجود نبوده و با استفاده  از برنامه های ایجاد تنوع که به کمک آخرین روش های به نژادی میسر است و از جمله آنها می توان به انتخاب والدین مناسب و انجام دورگ گیری های هدفمند و ایجاد موتانت ها اشاره کرد، در پی معرفی ارقام و پایه های جدید درختان میوه معتدله و سردسیری می باشد.

تحقیقات به­نژادی انجام شده روی این گروه از میوه ­ها منجر به معرفی تعداد قابل‌ توجهی رقم/پایه شده است که به مرحله تجاری‌سازی رسیده‌اند. اولین ارقام معرفی شده بومی سیب کشور در سال 1390 به نام‌های "شربتی" و "گل‌بهار" ثبت و معرفی شدند. بعلاوه تعداد قابل ملاحظه‌ای از ارقام وارداتی سیب و نیز تعداد محدودتری از ارقام گلابی که سازگاری آن ها با شرایط اقلیمی ایران به اثبات رسیده است، و معرفی ده­ها رقم/پایه امیدبخش نیز در برنامه­ های اصلاحی سیب و گلابی در دست بررسی و ارزیابی می­باشند. ارقام و ژنوتیپ­های امیدبخش "به" نیز از مناطق مختلف کشور جمع ­آوری و در کلکسیون ارقام" به" واقع در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال‌شهر مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. به "ویدوجا" و "بهتا" از جمله ارقام معرفی‌شده در سال‌های اخیر می‌باشد.

در گیلاس، آلبالو و هلو ارقام و پایه­ های ارزشمندی به عرصه وارد شده­اند که از ویژگی­ های مطلوبی برخوردارند. پایه­ ها و ارقام قابل‌ توجهی نیز در حال بررسی به منظور معرفی رقم/پایه می­باشند. در هر کدام از محصولات آلو-گوجه و زردآلو، پنج رقم داخلی معرفی و تجاری شده است. تعدادی ارقام خارجی نیز بررسی سازگاری شده و برنامه ­های اصلاحی روی این محصولات در جریان است.

در این سه محصول نیز تعدادی رقم داخلی که حاصل جمع آوری و ارزیابی ژرم ­پلاسم بومی و یا دورگ‌گیری هستند، معرفی و تجاری‌سازی شده­اند. تعدادی از ارقام خارجی نیز ارزیابی و به عرصه وارد شده ­اند. ده­ها ژنوتیپ نیز در دست بررسی و ارزیابی می­باشند.

هفت رقم بومی و سه رقم خارجی انگور تجاری‌سازی شده و به عرصه تولید وارد شده ­اند و ده­ها رقم نیز در برنامه­ های اصلاحی به‌نژادگران در دست ارزیابی هستند.

با تغییر اقلیم و کمبود بارش در برخی از مناطق کشور، پرداختن به محصولاتی همچون زرشک، عناب و زعفران و انجام پروژه­های اصلاحی و دستیابی به ارقام مطلوب آنها از اهمیت وافری برخوردار است. جمع ­آوری ژرم ­پلاسم بومی این محصولات در مناطق مختلف کشور و گزینش ژنوتیپ­های برتر می­تواند کمک شایانی به کشاورزی در مناطق با بارش کم نماید. در حال حاضر دو رقم عناب و یک رقم زرشک در دست معرفی می باشد.

مشخصات ارقام/پایه­های بومی/تجاری به همراه ارقام/پایه­های وارداتی که حاصل کار و تلاش چندساله محققین و به نژادگران در پژوهشکده میوه­ های معتدله و سردسیری است، و نیز ژنوتیپ­هایی که به عنوان رقم/پایه در دست بررسی و ارزیابی هستند و پیش‌بینی معرفی آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده تا افق 1404 وجود دارد، در کتاب "ارقام باغی (گذشته و آینده)"به تفصیل آمده است.